Oczyszczalnia hydrofitowe czyli oczyszczalnie roślinne

Budując nowy dom jesteśmy zmuszeni do rozwiązania problemu odprowadzania ścieków. Mieszkając w zabudowie zwartej (np. w miastach) podpinamy się do lokalnej lub zbiorczej oczyszczalni ścieków, gdyż 1 km kanalizacji przypada na wielu użytkowników i koszt jej budowy jest niższy. Tego rodzaju problemy pojawiają się jednak przy zabudowie rozproszonej, gdzie rozwiązaniem mogą być przydomowe oczyszczalnie ścieków np. oczyszczalnia roślinna.
Przykład oczyszczalni ścieków hydrofonicznej w Karpaczu Przykład oczyszczalni ścieków hydrofonicznej w Karpaczu

Przy zabudowie rozproszonej, gdzie nieopłacalne jest budowanie kanalizacji zbiorczej ze względu na wysokie koszty, proponowane i stosowane są często szamba, czyli typy bezodpływowych zbiorników. Muszą jednak one być opróżniane przynajmniej raz w miesiącu, często są wywożone na duże odległości, a nie wszystkie oczyszczalnie mają możliwość przyjmowania takich ścieków.
Sprawia to, że lepszym rozwiązaniem problemu ścieków jest budowa przydomowej oczyszczalni. Jednym z proponowanych przez nas rozwiązań jest oczyszczalnia hydrofitowa czyli roślinna (hybrydoworoślinna).



Czym jest oczyszczalnia hydrofitowa? - to połączenie dobrodziejstw ekologii, biologii i inżynierii. Jej zasada opiera się na wykorzystaniu naturalnych procesów oczyszczania wody zachodzących w ekosystemach mokradłowych.

Główne cechy oczyszczalni hydrofitowych:

- bezobsługowe funkcjonowanie już zbudowanej instalacji - kręci się niczym sama natura;

- niskie koszty eksploatacji - niewielkie ilości lub nawet brak zużycia energii, oraz brak zużycia wszelkich szkodliwych związków chemicznych;

- duża elastyczność i odporność w zmianach ilości i jakości ścieków – roślinność jednakowo dobrze sobie radzi ze ściekami, gdy jest ich dużo, jak i mało, a także wykazuje dużą odporność przy działaniu szkodliwych środków chemicznych;

- w czasie procesu oczyszczania ścieków powstaje produkt uboczny, który może być łatwo wykorzystywany jako nawóz;

- duże zapotrzebowanie na przestrzeń (około 8-10 m2 na jednego mieszkańca)

- wyższe koszty inwestycji w stosunku do podłączenia do miejskiej kanalizacji w niektórych regionach (ale też innych już standardowych i praktykowanych rozwiązań);

- kilkumiesięczny okres tzw. "wpracowania", wymagający osiągnięcia pełnej sprawności posadzonych roślin.

Schemat roślinnej oczyszczalni ścieków Schemat roślinnej oczyszczalni ścieków

Jak działa oczyszczalnia hybrydoworoślinna?

Z domu ścieki przechodzą wpierw do osadnika, gdzie zachodzi wstępne oczyszczanie poprzez procesy mechaniczne. Usuwany jest piasek, większe zanieczyszczania mechaniczne oraz część zawiesin. Następnie odpady doprowadzane są do złoża biologicznego oczyszczalni, gdzie dzięki skomplikowanym procesom mechanicznym, biologicznym i chemicznym ścieki są oczyszczane. Złoże to jest wypełnione żwirem, tłuczniem, rumoszem skalnym lub odpowiednio przygotowanym gruzem i jest obsadzone roślinami mokradłowymi. Oczyszczona woda przechodzi następnie przez odpływ do studzienki kontrolnej a później do rury wylotowej. Tak oczyszczoną wodę możemy wykorzystać do podlewania roślin w ogrodzie lub w domu do spłukiwania wody w łazience.

Roślinność w oczyszczalni hydrobotanicznej Roślinność w oczyszczalni hydrobotanicznej

W jaki sposób roślinność oczyszcza środowisko?

Przy budowie oczyszczalni ścieków hydrofitowych wykorzystujemy rośliny wodne i z siedlisk podmokłych, które posiadają cechę umożliwiającą transport tlenu do korzeni, dzięki czemu umożliwiają procesy życiowe w organach zanurzonych. W ten sposób roślina transportując tlen do korzeni wytwarza wokół nich strefę tlenową, w których żyją mikroorganizmy oczyszczające wodę. Strefy tlenowe i beztlenowe powodują procesy rozkładu zanieczyszczeń równolegle lub naprzemiennie co daje wysoką skuteczność oczyszczania. Większość związków przyswajalnych jest pobierana i wykorzystywana przez drobnoustroje, a tylko około jednej dziesiątej przez rośliny. Produkty metabolizmu bakterii opuszczają złoże w postaci gazów, jest to głównie CO2 pochodzący z rozkładu materii organicznej. Część zanieczyszczeń tworzy osad lub zostaje trwale związana z podłożem, a reszta opuszcza złoże z odpływem oczyszczonych ścieków.

Typy oczyszczalni roślinnych:

- oczyszczalnie z przepływem podpowierzchniowym poziomym
- oczyszczalnie z przepływem podpowierzchniowym pionowym
- oczyszczalnie z powierzchniowym przepływem ścieków
* z zastosowanie roślinności wynurzonej
* z zastosowaniem roślinności zanurzonej
* z zastosowaniem roślinności pływającej

Przykłady roślin, które możemy wykorzystać w oczyszczalni cieków hydrofitowych:
Tatarak zwyczajny (Acorus calamus), Knieć błotna (Caltha palustris), Turzyca sztywna (Carex elata), Sitowie igłowate (Eleocharis acicularis), Kuklik zwyczajny (Geum rivale)

Opracowanie: Redakcja Mój-Ogrodnik.pl
Materiały pomocnicze:
„Oczyszczalnie roślinne jako rozwiązanie problemów ściekowych w obiektach zabudowy rozproszonej” Autorzy: Magdalena Szymura, Tomasz Szymura, Andrzej Dunajski, Tomasz Bergier:
Centrum Rozwiązań Systemowych